نقش تکنالوژی در توسعه

نویسنده:اسدالله مرادی

مقدمه

در جوامع امروزی کمتر سازمانهای  است که از تکنولوژی استفاده نکند امروزه استفاده از تکنولوری یک امر ضروری برای سازمانها و جوامع است استفاده از تکنولوژی باعث پیشرفت جوامع حکومتداری میگردد. استفاده از تکنولوژی در توسعه سازمانها یک امر ضروری است. تکنولوژی در توسعه فرهنگی، توسعه اجتماعی، توسعه اقتصادی، توسعه سیاسی نیزرول عمده دارد.

دولت ها توانسته با استفاده تکنولوژی به رفاه اجتماعی دست یابت اما استفاده از تکنولوزی در توسعه فرهنگی جنبه مثبت و منفی دارد زیرا قواعد در خصوص وجود ندارد.

تکنولوژی توانسته در توسعه اجتماعی پیشرفت های چمگیر داشته است اما اثار منفی هم دارد.

 

تکنولوژی

تکنولوژی فرایندی است که انسانها از طریق آن به دخل و تصرف در طبیعت می پردازند، تا از آن طریق نیازهایشان برآورده شود. اکثر افراد به تکنولوژی از طریق مصداقهای عینی آن می اندیشند. مصداقهایی همچون: کامپیوتر و نرم افزار، ماشین های گندزدا، آفت زداها، مایکروویوها، سدها، ماشین آلات صنعتی، هواپیماها و سفینه ها و غیره. اما تکنولوژی چیزی بیش از این محصولات عینی است.

تکنولوژی شامل زیرساختهای ضروری برای طراحی، تولید، اجرا و تعمیر محصولات فنی از زمان طراحی آنها تا به کارگیری و ارائه خدمات بعد از تولید آنهاست. دانش و فرایندی که در تولید و اجرای محصولات فنی، مهندسی دانش – چگونگی (Know-how) و تربیت متخصصان و دانش های فنی گوناگون، همه بخش های مهم و برابری از تکنولوژی هستند.

تکنولوژی حاصل ترکیب مهندسی و علم است. یا به عبارت دیگر از دل این دو بیرون می آید. علم دو جزء اساسی دارد: 1) بدنه دانش که در طول زمان بر روی هم انباشته شده است و 2) فرایند به کار بردن روش علمی در کشف و تبیین طبیعت که به تولید علم می انجامد. مهندسی نیز، شامل بدنه ای از دانش و فرایند حل مساله است. علم به فهم "چرا" و "چگونگی" طبیعت کمک می کند و مهندسی به شکل دادن به جهان طبیعی برای برآورده کردن نیازهای بشری یاری می رساند. بنابراین می توان گفت مهندسی طراحی در بستر محدودیت هاست. به طور خلاصه تکنولوژی ضرورتاً علم و مهندسی را در بر می گیرد.

تعریف جامع تکنولوژی عبارت است از "   مجموعه ای متشکل از اطلاعات، ابزارها و تکنیک هایی که از علم و تجربه عملی نشأت گرفته اند و در توسعه، طراحی، تولید و به کارگیری محصولات، فرایندها، سیستم ها و خدمات مورد استفاده قرار می گیرند

تکنولوژی حداقل در پنج معنی زیر به کار می رود:

1) تکنولوژی به عنوان اشیاء:

ابزارها، ماشین ها، جنگ افزارها و ...

2) تکنولوژی به عنوان دانش:

فرایند دانش – چگونگی که پشت اختراعات فنی جدید است.

3) تکنولوژی به عنوان فعالیت:

اینکه چگونه افراد روشها، مهارتها، روندها را به کار می برند.

4) تکنولوژی به عنوان فرایند:

با یک نیاز شروع شده و با یک راه حل پایان می یابند.

5) تکنولوژی به عنوان نظامهای فنی – اجتماعی:

استفاده هایی ترکیبی از انسانها و وسایل برای حل مسائل.

توسعه چیست:

اصطلاح توسعه بصورت فراگیر پس از جنگ جهانی دوم مطرح شده است واژه توسعه به معنای پیشرفت و به معنای خروج از لفاف است خروج از لفاف یعنی خروج از جوامع سنتی به جوامع صنعتی.

* مایک تودارو : توسعه چند بعدی است و آنرا مستلزم تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی طرز تلقی مردم ، نهادهای مالی ، کاهش نابرابری و ریشه کن کردن فقر مطلق می داند .

2* برن اشتاین : تلاش برای ایجاد توسعه با بار ارزشی همراه است اشتیاق برای غلبه بر سوء تغذیه فقر و بیماری که از شایعترین و مهمترین دردهای بشری هستند از جمله اهداف توسعه به شمار می آید.   

3* دادلی سیرز : توسعه جریانی چند بعدی تجلیل سازمان و جهت گیری متفاوت کل نظام اقتصادی ، اجتماعی عادت و عقاید مردم می داند.

4* پیتر دونالدسن : توسعه تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی گزینش ها و نهاده ها برای تحقق کامل هدفهای جامعه می داند و ادامه توسعه با آگاهی همگانی مردم از تغییرات و مشارکت صورت می گیرد.

5* میسرا : محقق هندی بر ابعاد فرهنگی تاکید دارد

6* گونار میردال : توسعه یعنی فرآیند دور شدن از توسعه نیافتگی یعنی رهایی از چنگال فقر با برنامه ریزی بهتر به منظور توسعه

7* بروگلفید : توسعه یعنی پیشرفت به سوی اهداف رفاهی ، توسعه باید نابرابری را کاهش داد.

عوامل مؤثر تکنولوژی در  کشورهای درحال توسعه :
به طورکلی کشورهای درحال توسعه می توانند درسهای پرارزشی از تجربه موفقیت آمیز بعضی از کشورهای صنعتی و تازه صنعتی شده بخصوص کشورهای واقع درشرق آسیا و آمریکای لاتین درامر توسعه تکنولوژی و صنعتی بگیرند. تجربه موفقیت آمیزاین کشورها نشان داده است که فراگیری و انتقال گسترده تکنولوژی های مناسب و مدرن به این کشورها آنها را قادر می سازد تا بر بهره وری خود بیفزایند و درنتیجه به توسعه سریع صنعتی این کشورها منجر گردیده است . به عنوان مثال ، کشورهایی نظیر کره جنوبی ،تایوان ، برزیل و مکزیک بیشتر ازطریق واردات و انتقال تکنولوژی خارجی به عنوان کشورهای تازه صنعتی شده در شرق آسیا و آمریکای لاتین مطرح گشتند. به طورکلی عوامل موقعیت این کشورها را می توان به دوعامل درونی و بیرونی تقسیم کرد. در درون این کشورها، عزم ملی برای توسعه تکنولوژی سرلوحه همه برنامه ریزیها و اقدامات قرارگرفته و کلیه بسترها و ساختارهای لازم برای تحقق این امر آماده شده است . در بیرون نیز، به دلیل اشباع شدن فضای سرمایه گذاری در کشورهای پیشرفته ، سرمایه گذاران غربی و شرکتهای بین المللی به همکاری مشترک و سرمایه گذاری در این کشورها راغب بوده اند.اگرچه این کشورها را می توان بخاطر برخی خصوصیات و شاخصهای کلان اقتصادی نظیر درآمد سرانه ، حجم اقتصادی ، منابع اولیه و روند صنعتی شدنشان از دیگر کشورهامتمایز کرد، با وجود این بررسی عوامل موفقیت آنها می تواند برای کشورهای دیگری که درصدد پیروی از الگوی توسعه صنعتی مشابه آنها هستند، بسیار مفید باشد. بعضی ازمهمترین عوامل
مدیریت کارآ   
همکاری نزدیک بین مراکز تحقیقاتی     
توجه به فعالیتهای تحقیق وتوسعه                  
قابلیت خوب و ظرفیت جذب کشور گیرنده تکنولوژی   
حمایت موثر دولت      
تمایل  گیرنده تکنولوژی

تکنولوژی و توسعه سازمان ها

مهمترین دلیل نقش تکنولوژی در توسعه سازمانها  سهل شده انتقال اطلاعات از یک سازمان به دیگر سازمان ها است که سازمانها میتواند به سادگی ارتباطات خود رابه دیگر سازمانها برقرار نماید استفاده از تکنولوژی در سازمانها امروزی معمول است و کار ها را سهل نموده است.

سازمانها خدماتی بانک ها و سایر سازمانها توانسته با تکنولوژی توسعه یافته. بشترین مشتریان شرکت ها تولیدی و یا سازمان هایی خدماتی به سازمان های مراجعه میکند خدمات ان با استفاده از تکنولوزی باشد زیرا کار های ان زود به موقع بدون کدام نواقص انجام میشود. در افغانستان طی یک دهه اخیر تکنولوژی توانسته در سازمان های خوب رشد کرده است مانند بانک ها شرکت های مخابراتی و غیره.

 فواید تکنولوژی در سازمان ها:       

1.سهل شدن انتقال اطلاعات و خدمات

2.پست الکترونیک(ارسال و دریافت پیامها و نامه ها)  
2. سرویس دسترسی به اطلاعات(بانکهای اطلاعاتی ) 
3. سرویس گروههای تخصصی (عضویت در گروههای خاص)
4. دسترسی به کامپیوتر از راه دور     
5. سرویس خبری(مجلات و روزنامه ها)       
6. تماس با سهم داران  (اعضا)
7. ثبت نام از راه دور 
8. آموزش از راه دور 
9. انتقال پرونده ها     
10. کنفرانس  
11. بانکداری الکترونیکی     
12.تبلیعات

13.کار در حانه

تکنولوژی و توسعه حکومت داری:

کشور های توسعه یافته تمام فعالیت های ان به اساس تکنولوژی است استفاده از تکنولوژی در حکومتداری رضایت از حکومت بیشتر میشود و مردم علاقهمندی بیشتر به حکومت پیدا میکند چون کار ها اسان میشود از جعل و تقلب جلوگیری میشود فساد کم میشود شفایت بیشتر میشود

در عصر امروزی استفاده از تکنولوژی در حکومتداری یک امر ضروری است در افغانستان خوشبختانه  سیستم ادرات چند سال قبل به سیستم تکنولوژی تبدیل شد اما متسفانه امروزه ازان استفاده نمیشود رضایت مردم نسبت به کمتر شده ارائه خدمات به کندی پیش میرود. هنور به سیستم قدیمی خود به امضا به پیش میرود و به یک سلسله مراتب به شکل بروکراسی به پیش میرود رضایت مردم نسبت به ادارات دولتی کم شده باعث بی ثباتی دولت ناامنی بیکاری شده است.

مزایای تکنولوزی در حکومتداری:

1.شفافیت

2. از بین رفتن فساد اداری

3.از بین رفتن کاغذ پرانی(بروکراسی)

4. رضایت مردم از حکومت

5.انجام کار ها در وقت کم

6.هماهنگی بیشتر      

توسعه فرهنگی وتکنولوژی(اینترنت ) 
به نظر می رسد اینترنت بیشترین تاثیر منفی را در بعد فرهنگی بر جوامع می گذارد . ابعاد و آثار مثبت و منفی زیر از نظر فرهنگی مطرح است : 
اطلاع رسانی الکترونیک       
 آموزش الکترونیک ( دانشگاهها , مدارس ...) 
 ارتباط موسسات آموزشی با یکدیگر   
 منابع علمی ( کتاب ,مقاله , مجلات و ...)      
 پژوهش از طریق اینترنت     
 کنفرانس از راه دور   
 جراحی از راه دور    
 اتصال به کتابخانه ها  
 پژوهش از طریق مجلات      
 سلطه زبان انگلیسی در اینترنت واقعیتی غیر قابل تردید است 
توسعه تصاویر خلاف اخلاق   
فیسبوک، تویتر.         
عدم رعایت حقوق مولفان و خلاقان فرهنگی    
مصرف گرایی غربی  
تضعیف ارزشهای بومی         

توسعه اجتماعی و تکنولوژی (انترنت)

 ساده ترین مفهوم توسعه و انکشاف؛ گسترش و پیشرفت است و منظور از توسعه منابع انسانی و یا قوای بشری عبارت است؛ گسترش ظرفیت ها و قابلیت های موجود  در نیروی انسانی هر کشور برای استفاده درست از زمان و امکانات موجود. توسعه یا انکشاف اولین بار توسط ابن خلدون مطرح شد و سپس از قرون هفدهم میلادی به بعد توسط دانشمندان مختلف دگر در شرق و غرب مطرح و تنظیم شده است که شامل بخشهای مختلف مانند انکشاف اقتصادی، انکشاف سیاسی، انکشاف و توسعه انسانی و... می گرد. و در این میان توسعه قوای بشر در حقیقت مسولیت رهبری و فراهم کننده عملی شدن سایر بخشهای توسعه و انکشاف را به عهده دارد. بدون توسعه قوای بشری بومی، هیچ جامعه ای هرگز نمی تواند به ثبات اقتصادی و سیاسی پایدار دست یابد و هیچگاهی نمی تواند حافظ و ضامن استقلال همه جانبه خویش باشد. انکشاف قوای بشر البته از طروق مختلف از جمله نظام های آموزشی کشورها صورت می گیرد ولی فرایند ارتباطات بدلیل نقش مهم که در تسهیل این عوامل و تسریع تاثیر گزاری این نقشها دارد، جایگاه حیاتی و سرنوشت سازی در جوامع فعلی دارد. اساسی ترین عامل در دگرگونی های بوجود امده در افغانستان فعلی نیز محصول تاثیر گذاری تکنالوژی ارتباطی  است و تبادل سریع معلومات در بخشهای مهم و گوناگون زندگی شهروندان  کشور داشته است.

 اینترنت بر ارتباطات، آموزش، تفریح، رفاه و ... انسان مؤثراست و در حوزه هایl بسیاری آگاهی ها، نگرش ها و رفتارهای بشری را تحت تاثیر قرار خواهد داد.در بحث اجتماعی آثار مثبت و منفی زیر بر اینترنت مترتب است :         
 توسعه اشتغال و کاهش بیکاری
 کار تمام وقت 
 خدمات ( پست الکترونیک و...)       
 خلق اجتماعات مجازی (اجتماعاتی که هنوز قواعد و مقررات آن مشخص نشده است و خود گردان هستند)       مانند فیسبوک.        
 اینترنت افق تازه ای برای گفتگو میان فرهنگها گشوده است    
 دسترسی به اطلاعات اینترنت خسته کننده و پیچیده و گمراه کننده است و به اجبار باید مجموعه ای از اطلاعات را مرور کنی      
 انسان تک بعدی و گوشه گیر  
 بیکاری الکترونیک   
 بیماری الکترونیک    
 شکل گیری فرهنگ زندگی اینترنتی   

- مطالعات اخیرنشان می دهد که استفاده از اینترنت سبب ایجاد احساس بدبختی، تنهایی و بطورکلی کاهش سلامت روانی می شود. اشخاصی که از اینترنت بیشتر استفاده می کنند دوستی را کمتر حفظ کرده، زمان کمتری با خانواده صحبت می کنند، استرس های بیشتری را تجربه کرده اند و احساس تنهایی و افسردگی می کنند.         
نتیجه گیری

تکنولوژی یکی از عوامل مؤثرتوسعه است. تکنولوژی توانسته در توسعه سازمانی، حکومت داری، توسعه فرهنگی ،توسعه اقتصدی توسعه سیاسی و توسعه اجتماعی نقش عمده را داشته باشد امروزه در دولت ها سازمان ها از تکنولوزی استفاده میشود و توانسته سازمان ها را از لحاظ تکنولوژی توسعه  دهد. بیشترین سازماهای که در جهان فعالیت دارد از تکنولوژی یا انترنت استفاده میکند.

در نتیجه گفته میتوانیم که تکنولوژی یکی از عوامل مهم در توسعه میباشد باعث سهل شدن فعالیت ها ارتباطات میشود.